DUYGUSAL YOKSUNLUK ŞEMASI
Duygusal yoksunluk şemasına sahip kişiler, ilgi, duygusallık, sıcaklık, arkadaşlık, anlaşılmak gibi doğal duygusal ihtiyaçlarının diğerleri tarafından yeterli olarak karşılanmayacağına inanırlar.
Davranış Biçimleri:
Duygusal gereksinimlerin karşılanmayacağı beklentisi, kişiyi algıda hazırlık durumuna sokar. İlişkilerdeki en ufak ilgisizlik belirtileri, başa gelmiş bir felaket olarak algılanır.
yoksunluk şemamız tetiklendiğinde, ilgisizlik kavramını iyi ölçemeyiz: "Ya vardır, ya da yoktur".
Kökeni:
Duygusal yoksunluk şeması altında çoğunlukla anne-babanın davranışları yatıyor. Dr. Karaosmanoğlu, bu davranışlardan bazılarını şöyle sıralıyor: "Anne soğuk ve duygularını gösteremeyen biridir. Çocuğa yeterince sarılıp, fiziksel şefkat göstermemiştir, yeterli zaman ve dikkat ayırmamıştır".
Eş seçimine etkileri:
Şema kimyası, kişilerin kendilerini doğrulayacak eşler veya arkadaşlar seçmelerine neden olurlar. Duygusal yoksunlukta seçilen eş veya arkadaşlar genellikle bencil, sevgi vermeyi ve paylaşmayı bilmeyen, uzak, soğuk insanlardır. Bu sayede kişinin duygusal gereksinimlerinin karşılanmadığı ve karşılanamayacağı ortamlar yaratılmış olur.

TERK EDİLME KORKU ŞEMASI

Bu şemaya sahip kişiler yakınlarının veya bağlanacakları kişilerin kendilerini bir başkası için bırakıp gideceğine derin bir inanç duyarlar.
Davranış Biçimleri:
Doğru insanlarla bile yakın ilişkiden kaçınır; çünkü ya onu kaybetmekten ya da çok yakınlaşıp incinmekten korkarlar. Partnerlerinin söylediği ya da yaptığı ufak şeyler, onun kişiyi terk etmek istediğine ilişkin işaretler olarak algılanır ve bu davranışlara aşırı tepki verilir. Aşırı kıskanç ve sahiplenicidirler.
Kökeni:
Bu şemanın kökenlerinde dengesiz, alkolik ve patlayıcı ana babalar olabildiği gibi, erken yaşlarda ebeveyn kaybı gibi çocuğun bağlanma yaşantısını kesintiye uğratan durumlar da olabilir.
Eş seçimine etkileri:
Şema kimyası,Ayrılma ve terk edilme korkulan durumlar olmasına karşın, bu şemaya sahip kişilerin tutarlı olmayan insanlara karşı bir yakınlık hissettiği biliniyor. Yani kendilerini terk etme ihtimali bulunan kişilere daha çok ilgi duyarlar.

HAYIR DİYEMEME ŞEMASI
Kişinin kendisini bunu yapmak zorunda hissederek, genellikle öfkeden, karşı tepkiden veya terk edilmeden kaçınmak için kontrolü başkalarına bırakmasıdır.
Davranış Biçimleri:
Çoğu zaman insanların ne isterlerse yapmalarına izin vermek, diğer insanların kontrol ettiği durumlarda kendini daha rahat hissetmek. Haklarına sahip çıkamamak, ancak diğer insanlar ne yapması gerektiğini söylediğinde öfkelenmek. Sıklıkla kendini kıstırılmış veya gereksinimleri karşılanmamış bir durumda bulmak.
Kökeni:
Çocukluk dönemlerinde kişinin ana-babasından kendi ihtiyaçlarının önemli olmadığı mesajını aldığı ve kendi duygu ve gereksinimlerini ifade ettiğinde ise cezalandırıldığı veya ilgisiz kalındığı aile ortamlarında bu şema gelişebilir.
Eş seçimine etkileri:
Şema kimyası,"Boyun eğicilik" şeması olan kişiler yönetmeye meraklı, otoriter kişileri eş olarak seçebilirler.

Şema terapi teknikleri kişide farkındalıkları artırır yaşamını yeniden yapılandırmasına olanak kılar…arabanın ön tekerleğini mutlu huzurlu doyumlu geliştiren ilişkilere çevirir, kontrolünü elinize alın sağlıcakla kalın…                                                                                       

Psikolojik Gelişim & Aile Danışmanı Nur Meriç

04 MAYIS 2015 / ZAFER GAZETESİ – YAŞAM PENCERESİ